Afwijken van standaard cao toch toegestaan

Bij een  overgang van onderneming heb je vaak te maken met botsende cao’s. Of dat er ineens een cao van toepassing is terwijl dat eerst niet was. Wat te doen dan als er een standaard cao geldt en deze slechtere arbeidsvoorwaarden kent dan de huidige salarissen van werknemers? Je leest het hier in de uitspraak van de kantonrechter te Utrecht.

Overname?

Werknemer is al sinds 01 september 1999 in dienst bij werkgever als chauffeur. De arbeidsovereenkomst kent geen cao. Met ingang van 01 januari 2014 is er sprake van een overname, waarbij de werkzaamheden van werknemer onder de werkingssfeer van de cao beroepsgoederenvervoer over de weg en de verhuur van mobiele kranen valt. Dit is een standaard cao, waarvan (dus) afwijking niet is toegestaan, ook niet ten gunste van de werknemer. Omdat het cao-salaris lager was dan het huidige salaris van werknemer, heeft werkgever werknemer wél in de juiste salarisschaal gezte, maar daarnaast via een persoonlijke toeslag het salaris aangevuld tot het bestaande salaris van werknemer, maar wel met een afbouwregeling erin.

Ook in 2019 vindt een overname plaats. Dezelfde cao blijft van toepassing en dus word wederom met een persoonlijke toeslag gewerkt, wederom met een afbouwregeling erin. Om het nóg makkelijker te maken, vindt er evenzo in 2022 een overname plaats. Hetzelfde wordt ook nu weer overeengekomen: cao-salaris met persoonlijke toeslag en afbouwregeling. In de periode van 2015 tot 01 januari 2023 is de persoonlijke toeslag steeds verder afgebouwd tot deze gelijk is aan het caoloon.

Einde dienstverband

Op 10 mei 2023 eindigt de arbeidsovereenkomst. Werknemer vordert thans dat de afbouw van de persoonlijke toeslag in strijd is met het standaard karakter van de cao en niet mocht worden afgebouwd, gelijk een collega van werknemer was overkomen in een andere, eerdere uitspraak bij een andere rechtbank. Werknemer vordert dan ook dat de hoogte van de persoonlijke toeslag vanaf 2014 gelijk had moeten blijven en het tekort aan toeslag dus nog aan werknemer dient te worden voldaan, verwijzend naar de andere uitspraak.

Geen rechtsverwerking

De kantonrechter wijst het verzoek om rechtsverwerking af. Volgens de kantonrechter is daarvoor immers nodig dat de rechthebbende zich heeft gedragen op een wijze die naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onverenigbaar is met het vervolgens geldend maken van zijn recht of bevoegdheid. Naar vaste rechtspraak van de Hoge Raad is enkel tijdsverloop daarvoor onvoldoende.  Er moet sprake zijn – aldus de kantonrechter - van bijzondere omstandigheden op grond waarvan bij de wederpartij gerechtvaardigd vertrouwen is gewekt dat de rechthebbende zijn aanspraak niet meer geldend zal maken, of waardoor de positie van de wederpartij onredelijk verzwaard of benadeeld zou worden indien het recht of de bevoegdheid alsnog geldend wordt gemaakt

Afwijking standaard karakter?

Het relaas van werknemer dat niet afgeweken had mogen wordebn van het standaardkarakter van de cao wordt deels door de kantonrechter gedragen: het is juist dat van een standaard cao niet afgeweken mag worden, ook niet ten voordele van werknemer, maar dat geldt alleen voor de onderwerpen die in de cao zijn geregeld. De cao bevat geen regeling voor de rechten van werknemers bij de overgang van onderneming. Dat betekent dat op dit punt werkgevers en werknemers afwijkende regelingen kunnen (en gelet op de wettelijke regeling en de richtlijn 2001/23, in sommige gevallen ook moeten) overeenkomen. De persoonlijke toeslag is daarom niet in strijd met de cao en is daarom rechtsgeldig.

NOVO’s tip

Overgang van onderneming is en blijft een lastig onderwerp. Het is van belang voorafgaand aan eenm overname goed te realiseren welke risico’s in kaart dienen te worden gebracht, waaronder – met name – de arbeidsvoorwaardelijke bepalingen van de werknemers. Wilt u hier meer over weten? Neem contact op met NOVO Advocatuur en Mediation te Breda, Specialist in Arbeidsrecht. U kunt ons bereiken via de mail op info@novo-advocatuur.nl en telefonisch op 076-2056040.